19 janvier 1217
Référence: Potthast, n° 5425.
Edition: Bouquet, Recueil
des historiens des Gaules et de France, 1833, vol. XIX, p. 626.
Edition: Horoy, Medii Aevi
bibliotheca patristica, Series Prima, tomus II, Honorii III, 1879, n°
CLIII.
Notice: Pietro Pressutti, I regesti
Notice: Petrus Pressutti, Regesta Honorii papae III, jussu et munificentia Leonis XIII pontificis maximi, ex Vaticanis archetypis, aliisque fontibus edidit, 1888, n° 265.
Ebredunensi, Aquensi,
Arelatensi, Viennensi, Narbonensi, et Auxitano archiepiscopis, Mimatensi, Claromontensi, Aniciensi, Lemovicensi, Rittonensi (leg. Ruthenensi), Albigensi, Caturcensi, Petragoricensi, et Agennensi episcopis, abbatibus, prioribus, decanis, prepositis, archidiaconis, archipresbyteris, et universes aliis tam clericis
quam laicis in predictorum archiepiscoporum et episcoporum provinciis et diocesibus constitutis.
Nunciat se mittere ad eos B(ertrannum) tit. Sanctorum Iohannis
et Pauli presbyterum
cardinalem, apost. sedis legatum
ut studeat eorum provincias ab heretica pravitate
purgare.
Laterani XIIII kal. febr., anno primo.
Original: Reg. Vat.,
lib. I, epist. 283,
fol. 74. – Multo sudore
laboratum.
Copie: Cod. Casanat.,
X, VI, 2, fol. 87.
Copie: Mss. Vallic.,
I, 53.
Copie: http://www.guyenne.fr/ArchivesPerigord/BNF/Tome30/BnF_tome30.htm
(fol. 328 r°)
Ad Provinciae regionis archiepiscopos et episcopos, etc.
Invalescentibus in
Provinciae terra comitis Tolosani fautoribus,
mittit eo pontifex A. S. legatum Bertrannum cum maxima potestate.
Honorius episcopus ..., venerabilis fratribus Ebredunensi, Aquensi, Arelatensi, Viennensi, Narbonensi et Auxitanensi, archiepiscopis; Mimatensi, Claromontensi, Aniciensi, Lemovicensi, Ruthenensi, Albigensi, Caturcensi, Petragoricensi et Agennensi, episcopis; dilectis filiis abbatibus, prioribus, decanis, praepositis, archidiaconis, archipresbyteris,
et universis aliis tam clericis quam
laicis in praedictorum archiepiscoporum et episcoporum provinciis et dioecesibus constitutis, salutem, etc.
Multo sudore laboratum est et multo labore sudatum,
ut terra Provinciae, bellis attrita
continuis et haereticae pravitatis erroribus involuta, vel sero
ab hujusmodi respiraret angustiis, et contagiis purgaretur. Et quoniam in graviori morbo recurrendum est ad validiora remedia, et utendum cauterio ubi medicamenta
lenia non procedunt, apposita sunt ferrum
et ignis vulneribus quae dudum sibi
appositam fomentorum non senserant medicinam, putridis carnibus, ne partem sinceram traherent, amputatis, et ossibus etiam firmioribus,
scilicet quae sustinere imbecillium malitiam videbantur, in camino tribulationis, ut intellectum reciperent ex vexatione, discoctis. In vanum autem videtur
medicis laborasse, quia computrescentes sorde collecta interius cicatrices in antiqua vulnera
recrudescunt, et frustra videtur
conflasse conflator ;
quia non sunt eorum consumptae malitiae, et rubigo nimia de illis non exiit nec per ignem. Percussi etenim minime doluerunt, et attriti renuerunt accipere disciplinam, propter quod adhuc extenta esse videtur manus Domini super eos.
Licet autem magna sit eorum contritio velut mare, ipsorumque plaga desperabilis videatur, ne tamen nobis valeat imputari
quod eam circumligare correctionum fasciis neglexerimus et mansuetudinis oleo confovere ; sperantes quoque quod ille qui etiam iratus non desinit misereri, non semper continebit suae pietatis viscera
super eos, sed de illorum manu aliquando transferet calicem irae suae, dilectum filium B. (Bertrannum) titulo Sanctorum Joannis et Pauli presbyterum cardinalem, A. S. legatum, virum utique approbatae
vitae, virum eminentis scientiae, virum potentem in opere ac sermone, ad partes illas duximus destinandum,
concessa sibi plenitudine potestatis, ut, secundum datam sibi a Deo prudentiam, destruat et evellat quae destruenda et evellenda cognoverit, quae vero aedificanda
viderit et plantanda aedificet atque planter. Ideoque universitatem vestram rogando monemus et exhortamur attentius, per apostolica vobis scripta firmiter praecipiendo mandantes quatenus ipsum sicut apostolicae
sedis legatum, imo verius nos in ipso, studentes devote recipere ac honorifice
pertractare, sibique fideliter assistentes, ipsius salubria mandata, monita et statuta recipiatis humiliter et irrefragabiliter observetis ;
nos enim sententias quas rationabiliter tulerit in rebelles ratas habebimus,
et faciemus, auctore
Domino, inviolabiliter observari.
Datum Laterani, XIV kal. februarii,
pontificatus nostri anno primo.